Szykują się zmiany w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych Sejm rozpoczął prace nad zmianami w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych. Zmiany mają między innymi przywrócić członkom spółdzielni i spadkobiercom możliwość uzyskania zwrotu wkładu z tytułu spółdzielczego lokatorskiego prawa w jego rynkowej wartości. Co w praktyce oznaczałaby taka zmiana przepisów? Autor: Mariusz Bykowski Szykują się zmiany w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych Celem senackiego projektu nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, nad którym pracuje obecnie Sejm, jest dostosowanie przepisów tej ustawy do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 27 czerwca 2013 r. (sygn. akt K 36/12) dotyczącego ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116, ze zm.). Projekt nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych będzie regulował zarówno zasady ustalania wysokości wkładu oraz jego zwrotu, gdy mieszkanie nie jest sprzedawane w drodze przetargu. Na skutek braku uregulowania tej kwestii w przepisach spółdzielnie mieszkaniowe samodzielnie regulują to w swoich statutach. Zmiany w przepisach ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych a wyrok Trybunału Konstytucyjnego Sprawę do Trybunału Konstytucyjnego wniósł Rzecznik Praw Obywatelskich (dalej: RPO). W skardze RPO podkreśliła, że w statucie spółdzielni można uregulować tylko sprawy pomiędzy członkami spółdzielni a samą spółdzielnią. Treść statutu, która dotyczy waloryzacji kwot z tytułu zwrotu wkładów mieszkaniowych, powinna zatem dotyczyć tylko członków spółdzielni. W praktyce tak się nie działo - spółdzielnie arbitralnie ustalały tę kwestię w statutach. W konsekwencji pozbawiało to członków spółdzielni prawa wpływu na uchwalanie postanowień, które dotyczą bezpośrednio ich sytuacji. W rezultacie, zdaniem RPO, kwestionowany przepis narusza zasady prawidłowej legislacji oraz zasady sprawiedliwości społecznej, ponieważ postanowienia statutów w kwestii wysokości wkładu mieszkaniowego kształtują prawa osób uprawionych w sposób niekorzystny. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie dotyczącej przepisów ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych Trybunał Konstytucyjny orzekł we wskazanym wyżej wyroku, że upoważnienie spółdzielni mieszkaniowej do uregulowania w statucie zasad rozliczenia z tytułu zwrotu wkładu mieszkaniowego, będącego ekwiwalentem spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu, w sytuacjach, gdy sam lokal mieszkalny nie podlega zbyciu w drodze przetargu, jest niezgodny z konstytucją. Tym samym Trybunał orzekł o niezgodności z konstytucja art. 8 pkt 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych. Zakwestionowany przez Trybunał Konstytucyjny przepis przewidywał, w sprawach nieuregulowanych w ustawie, prawa i obowiązki członków spółdzielni dotyczące przede wszystkim wnoszenia, ustalania i waloryzacji wkładu mieszkaniowego i budowlanego określają postanowienia statutu. W myśl ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, w dwóch przypadkach spółdzielnia mieszkaniowa ogłasza przetarg na ustanowienie odrębnej własności tego lokalu. Chodzi tu o przypadki: wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu przysługującego małżonkom, jeżeli nie wypełnią obowiązków nałożonych na nich przez ustawę po rozwodzie lub unieważnieniu małżeństwa. niedopełnienia wymogów zawartych w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych przez małżonka po śmierci współmałżonka, któremu przysługiwało prawo do lokalu spółdzielczego. Jeżeli do takiej sytuacji dojdzie, możliwe jest zgłoszenie przez małżonka zmarłego, dzieci lub inne osoby bliskie, roszczeń o przyjęcie do spółdzielni i zawarcie umowy o ustanowienie tego prawa. Jeżeli osoby uprawnione zrealizują powyższe roszczenia, wówczas spółdzielnia będzie musiała rozliczyć się z wkładu mieszkaniowego z osobą, której przysługiwało prawo spółdzielcze albo z jej spadkobiercami. Brak uregulowania rozliczenia zwrotu w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych Jednak ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych nie reguluje zasad dokonywania powyższych rozliczeń, ani sposobu ustalenia wartości wkładu, który ma obowiązek wnieść osoba bliska lub małżonek zmarłego współuprawnionego do spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu. W rezultacie powoduje to, że spółdzielnie mieszkaniowe w sposób uznaniowy ustalają w swoich statutach. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, uregulowanie w statucie kwestii majątkowych nie może nastąpić w statucie spółdzielni, ponieważ pozbawia to osoby uprawnione prawa wpływu na te postanowienia. Narusza to konstytucję. Ponadto statut spółdzielni uniemożliwia uregulowanie rozliczeń z tytułu wkładu mieszkaniowego z osobami, nie będącymi stroną tej umowy, tj. z byłymi członkami, których spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu wygasło oraz z ich spadkobiercami. Oznacza to, że te osoby nie mają wpływu na treść statutu i nie mogą zaskarżyć jego postanowień do sądu. Proponowane zmiany w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych Projekt nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych przywraca stan prawny obowiązujący przed wejściem w życie zakwestionowanej przez Trybunał Konstytucyjny nowelizacji ustawy. Od dnia wejścia w życie omawianej nowelizacji ustawy członkowie i spadkobiercy będą mogli liczyć na uzyskanie zwrotu wkładu z tytułu spółdzielczego lokatorskiego prawa, w jego rynkowej wartości. Rynkową wartość (nie niższą i nie wyższą) będzie płaciła też osoba przejmująca prawa do lokalu.
W stolicy kolejny protest po orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aborcji. Mimo apelu premiera o powstrzymanie się od demonstrowania z uwagi na epidemię, na ulice wyszły tysiące osób. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 17 grudnia 2008 r. (sygn. akt P 16/08) uznał przepisy ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych za niezgodne z konstytucją w części, która pozwalała na wykup mieszkań za „złotówkę”. Wejście w życie orzeczenia zostało jednak odroczone- co oznacza, że do końca roku nadal można korzystać z preferencyjnych zasad wykupu. Orzeczenie TKTrybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy, które pozwalają na wykupienie mieszkań spółdzielczych za b. niskie kwoty, są niezgodne z konstytucją (dotyczy do lokatorskich i własnościowych mieszkań spółdzielczych – wykup mieszkań zakładowych i komunalnych nie był objęty wyrokiem). Trybunał skorzystał jednak z możliwości odroczenia wejścia w życie orzeczenia- co wbrew pozorom do czasu opublikowania uzasadnienia pozostawiało pewne wątpliwości co do skutków orzeczenia np. podczas postępowania pełny tekst wyroku wraz z uzasadnieniem (P 16/08)Skutek odroczeniaUzasadnienie wyroku nie pozostawia jednak wątpliwości co do intencji trybunału – odroczenie wyroku pozostawia możliwość przekształcania praw spółdzielczych w odrębną własność lokalu – do czasu wejścia w życiu orzeczenia (co nastąpi 30 grudnia 2009 stwierdził:„Odroczenie terminu utraty mocy obowiązującej przepisów uznanych za niekonstytucyjne oznacza, że do momentu wskazanego w sentencji wyroku Trybunału Konstytucyjnego przepisy te obowiązują, o ile wcześniej nie zostaną uchylone przez ustawodawcę. Ich obowiązywanie jest równoznaczne z koniecznością ich przestrzegania i stosowania przez wszystkich ich adresatów.[…] Zakresem tej mocy objęte są również wszystkie sądy, Konstytucja nie przewiduje bowiem żadnego wyjątku w stosunku do zasady wyrażonej w jej art. 190 ust. 1 (zob. wyroki TK: sygn. K 25/01, sygn. P 1/05). Należy jednocześnie podkreślić, że w polskim systemie prawnym samo pozbawienie przepisu domniemania konstytucyjności nie jest wystarczającą przesłanką do odmowy jego zastosowania. […] Pogląd o konieczności stosowania w okresie odroczenia przepisów, które utraciły domniemanie konstytucyjności, jest utrwalony w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego (zob. wyroki TK: sygn. SK 1/04, sygn. K 14/03, sygn. P 1/05, sygn. K 30/06, sygn. P 10/07, sygn. SK 49/05, sygn. U 5/06 oraz wyrok z 1 lipca 2008 r., sygn. K 23/07, OTK ZU nr 6/A/2008, poz. 100).[…] Obwiązywanie w okresie odroczenia przepisów wymienionych w części I pkt 1-4 sentencji wyroku oznacza, że przewidziane w nich postępowania zmierzające do zawarcia przez osobę uprawnioną ze spółdzielnią umowy przeniesienia własności lokalu powinny być kontynuowane.”Ograniczenie skutków orzeczeniaWolą Trybunału było usankcjonowanie wszystkich przekształceń praw spółdzielczych, które nastąpiły w oparciu o zakwestionowane przepisy. Oznacza to, że wyrok TK z dnia 17 grudnia 2008 roku nie może być podstawą do wznowienia postępowania w sprawach, w których spółdzielcy pozwali spółdzielnie ociągające się z podpisaniem odpowiedniej umowy. W innych okolicznościach spółdzielnie mogły by wznowić postępowanie i domagać się zmiany prawomocnego orzeczenia zastępującego ich oświadczenie woli (w takim trybie rozpatrywane były pozwy spółdzielców) – w oparciu o art. 401 (1) stwierdził jednak:„Zastosowanie odroczenia w odniesieniu do przepisów wymienionych w części I pkt 1-4 niniejszego wyroku oznacza więc, że umowy przeniesienia własności lokalu zawarte pomiędzy spółdzielnią a osobą, której przysługiwało spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, nie mogą być unieważnione, orzeczenia sądowe zastępujące oświadczenia woli spółdzielni mieszkaniowych (z powodu opieszałości spółdzielni), wydane na podstawie art. 491 nie mogą być wzruszone w trybie art. 190 ust. 4 Konstytucji.”Jakie skutki ma więc orzeczenie TK Do czasu wejścia w życie orzeczenia (30 grudnia 2009) – uznaje się, że uchylone w nim przepisy nadal są obowiązujące. Do tego czasu spółdzielcy nadal mają roszczenie do spółdzielni mieszkaniowej o przekształcenie prawa spółdzielczego w odrębną własność lokalu (zakładając, że spełniają wskazane w ustawie warunki).Nadal mogą również kierować do sądów pozwy o wydanie orzeczenia zastępującego oświadczenie woli zarządu spółdzielni w przedmiocie ustanowienia odrębnej własności lokalu w trybie dotychczasowych przepisów o spółdzielniach mieszkaniowych (tj. po zwłoce dłuższej niż 3 miesiące).Jedyne co się zmieniło w tym zakresie to zniesienie odpowiedzialności karnej członków spółdzielnie odpowiedzialnych za zwłokę (te przepisy zostały uchylone z dniem opublikowania wyroku, który nie przewidywał w tym zakresie okresu przejściowego).Korzystanie z dotychczasowych przepisów będzie możliwe do czasu wejścia w życie wspomnianego w tekście wyroku TK lub do czasu znowelizowania przepisów ustawy przez parlament (o ile nastąpi to przed wejściem w życie orzeczenia). Chcesz dowiedzieć się więcej, sprawdź » Komplet e-booków: Budowa domu bez pozwolenia + Gwarantowany kredyt mieszkaniowyWyrazem tego jest m.in. wyrok Sądu Najwyższego z 6 stycznia 1999 r. w sprawie o sygn. akt III RN 99/98 (OSNP 1999/20/635), w którym stwierdzono, że „stanowisko Trybunału Konstytucyjnego wyrażone w wyroku z 29 kwietnia 1998 r. jest zasadne, jakkolwiek można mieć wątpliwości co do sposobu i zakresu utraty mocy obowiązującej art. 27
Oświadczenie opublikował w poniedziałek wieczorem portal Onet. "Sędziowie Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku stwierdzają z ubolewaniem, że działania organów władzy ustawodawczej i wykonawczej od 2015 r. oraz kierownictwa Trybunału Konstytucyjnego od 2017 r. doprowadziły do głębokiego upadku znaczenia i prestiżu tego organu konstytucyjnego, a także do praktycznej
Według Trybunału Konstytucyjnego Sejm może wybierać członków KRS-sędziów. Data: 2019-03-25. Zgodny z Konstytucją jest wybór przez Sejm 15 członków Krajowej Rady Sądownictwa będących sędziami. Niekonstytucyjne jest zaś odwoływanie się do Naczelnego Sądu Administracyjnego osób niepowołanych przez KRS do Sądu Najwyższego.
Związek Rewizyjny Spółdzielni Mieszkaniowych RP wystąpił do Krajowej Rady Notarialnej, by podjęła uchwałę w sprawie interpretacji art. 27 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych